La cultura DIY en la universidad. De la propuesta del profesorado a la experiencia del alumnado

  1. Rivera-Vargas, Pablo
  2. Sánchez-Valero, Joan-Anton
  3. Sancho-Gil, Juana-Maria
Revista:
REIRE: revista d'innovació i recerca en educació

ISSN: 2013-2255

Año de publicación: 2019

Volumen: 12

Número: 1

Tipo: Artículo

DOI: 10.1344/REIRE2019.12.121189 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso abierto editor

Otras publicaciones en: REIRE: revista d'innovació i recerca en educació

Resumen

A partir de los retos presentes de la educación universitaria, este trabajo analiza la implementación de la perspectiva DIY en los procesos de enseñanza y aprendizaje del Grado de Pedagogía de la Universidad de Barcelona. El análisis, además de incluir visiones del profesorado, incorpora voces de estudiantes participantes. El texto está dividido en cuatro apartados. Primero, la INTRODUCCIÓN, que da cuenta de lo que representa a grandes rasgos el enfoque DIY. Segundo, el MÉTODO, donde se describen tanto el proyecto europeo que dio base al desarrollo de esta investigación, como otros dos procesos de implementación de esta filosofía en la Universidad de Barcelona. Tercero, los RESULTADOS obtenidos durante la implementación de DIYlab en una asignatura. Cuarto, la DISCUSIÓN de los resultados y algunas consideraciones finales en función del análisis de los retos y las posibilidades que conlleva introducir la cultura DIY en la Universidad y sobre las potenciales aportaciones de la ejecución de estos proyectos a la mejora de la acción docente.

Referencias bibliográficas

  • Bauman, Z. (2008). Los restos de la educación en la Modernidad Líquida. Barcelona: Gedisa.
  • Casanellas, M., y Medir, L. (2013). Capacitat d’aprenentatge i responsabilitat. En R. Sayós (coord.), Competències transversals a les titulacions de grau de la Universitat de Barcelona. Orientacions per al seu desenvolupament (pp. 22–35). Barcelona: Octaedro-ICE.
  • Cobo, C. (2016). La Innovación Pendiente: Reflexiones (y Provocaciones) sobre educación, tecnología y conocimiento. Nueva York: Penguin Random House.
  • Cobo, C., y Moravec, J. W. (2011). Aprendizaje invisible. Hacia una nueva ecología de la educación. Barcelona: Publicacions i Edicions, Universitat de Barcelona.
  • Eisenberg, M., y Buechley, L. (2008). Pervasive Fabrication: Making Construction Ubiquitous in Education. Journal of Software, 3(4), 62–68. http://dx.doi.org/10.4304/jsw.3.4.62-68
  • Erstad, O., y Sefton-Green, J. (eds.). (2013). Identity, community, and learning lives in the digital age. Cambridge: Cambridge University Press. https://dx.doi.org/10.3726/978-1-4539-1019-1
  • Eshet-Alkalai, Y., y Chajut, E. (2009). Changes over time in digital literacy. CyberPsychology & Behavior, 12(6), 713–715. http://dx.doi.org/10.1089/cpb.2008.0264
  • European Communities. (2007). Key Competences for Lifelong Learning. European Reference Framework. Luxemburgo: Office for Official Publications of the European Communities.
  • Garrison, D. R., y Anderson, T. (2003). E-Learning in the 21st Century: A Framework for Research and Practice. Londres-Nueva York: Routledge-Falmer. https://dx.doi.org/10.4324/9780203166093
  • Giddens, A. (2000). Modernidad e Identidad del Yo. El yo y la sociedad en la época contemporánea. Barcelona: Península.
  • Groff, J. S. (2013). Expanding our “frames” of mind for education and the arts. Harvard Educational Review, 83(1), 15–39. http://dx.doi.org/10.17763/haer.83.1.kk34802147665819
  • Guzzetti, B. J., Elliott, K., y Welsch, D. (2010). DIY Media in the Classroom: New Literacies Across Content Areas. New York: Teacher’s College Press.
  • Halfacree, K. (2004). “It could only do wrong”: Academic Research and DIY Culture. En D. Fuller, y R. Kitchin (eds.), Radical Theory/Critical Praxis: Making a Difference Beyond the Academy? (pp. 68–78). Victoria, Canadá: Praxis Press.
  • Halverson, E., y Sheridan, K. (2014). The maker movement in Education. Harvard Educational Review, 84(4), 495–504. http://dx.doi.org/10.17763/haer.84.4.34j1g68140382063
  • Hernández-Hernández, F., y Onsès, J. (2016). La evaluación de los objetos visuales digitales. En F. Hernández-Hernández, y J. M. Sancho-Gil (coords.), La perspectiva DIY en la Universidad: ¡hazlo tú mismo y en colaboración! (pp. 87–94). Barcelona, España: Octaedro.
  • Hernández-Hernández, F., y Sancho-Gil, J. M. (2017). Using meta-ethnographic analysis to understand and represent youth’s notions and experiences of learning in and out of secondary school. Ethnography and Education, 12(2), 178–193. http://dx.doi.org/10.1080/17457823.2016.1180542
  • Jenkins, H., Purushotma, R., Weigel, M., Clinton, K., y Robison, A. J. (2009). Confronting the challenges of participatory culture: Media education for the 21st century. Boston, US: Mit Press.
  • Kafai, Y., y Peppler, K. (2011). Youth, Technology, and DIY: Developing Participatory Competencies in Creative Media Production. Review of Research in Education, 35(1), 89–119. http://dx.doi.org/10.3102/0091732X10383211
  • Knobel, M., y Lankshear, C. (eds.). (2010). DIY Media: Creating, Sharing and Learning with New Technologies. New York: Peter Lang Publishing.
  • Majó, A., Onsès, J., y Sánchez, J. A. (2017). Lo que hemos aprendido en torno a la filosofía DIY. En F. Hernández-Hernández, y J. M. Sancho-Gil (coords.), La perspectiva DIY en la Universidad: ¡hazlo tú mismo y en colaboración! (pp. 25–38). Barcelona, España: Octaedro.
  • McKay, G. (ed.). (1998). DIY culture: Party & protest in nineties. England: Verso.
  • Miño, R., Rivera-Vargas, P., y Cobo, C. (2018). Virtual Communities As Safe Spaces Created By Young Feminists. Identity, Mobility and Sense of Belonging. En G. Stahl, S. Habib, y M. Ward (eds.), Identities, Youth and Belonging: International Perspectives (pp. 140–158). Basingstoke UK: Palgrave Macmillan.
  • Reason, P., y Bradbury, H. (eds.). (2001). Handbook of action research: Participative inquiry and practice. Londres: Sage.
  • Rivera-Vargas, P., y Miño-Puigcercós, R. (2018). Young people and virtual communities: New ways of learning and of social participation in the digital society. Páginas de Educación, 11(1), 67–82. https://dx.doi.org/10.22235/pe.v11i1.1554
  • Rivera-Vargas, P., y Sánchez, J. A. (2016). Entornos, procesos y recursos tecnológicos de aprendizaje en el Grado de Pedagogía. En F. Hernández-Hernández, y J. M. Sancho-Gil (coords), La perspectiva DIY en la Universidad: ¡hazlo tú mismo y en colaboración! (pp. 72–77). Barcelona, España: Octaedro.
  • Rivera-Vargas, P., Sancho, J. M., y Sánchez, J. A. (2017). Los límites de la disrupción en el orden académico. La cultura DIY en la universidad. Páginas de Educación, 10(2), 127–142. http://dx.doi.org/10.22235/pe.v10i2.1428
  • Sancho, J. M. (2017a). ¿Qué conocimiento se fomenta y valora? ¿Dónde queda la equidad? En P. Rivera-Vargas, E. Sánchez, y R. Morales. (coords.), Conocimiento para la equidad social: pensando Chile globalmente (pp. 125–130). Santiago de Chile: Colección Políticas Públicas – USACH.
  • Sancho, J. M. (2017b). Discursos y prácticas en torno a las competencias en educación. Fonseca, Journal of Communication, 15, 127–144. http://dx.doi.org/10.14201/fjc201715127144
  • Sancho, J. M., y Rivera-Vargas, P. J. (2016). The Socio-Economic Evaluation of a European Project: The DIYLab Case. Informatics, 3(3), 1–13. http://dx.doi.org/10.3390/informatics3030013
  • Selwyn, N. (2017). Digital inclusion: Can we transform education through technology? En P. Rivera-Vargas, E. Sánchez, y R. Morales (coords.), Conocimiento para la equidad social: pensando Chile globalmente (pp. 103–108). Santiago de Chile: Colección Políticas Públicas – USACH.
  • Spencer, A. (2005). DIY: The rise of lo-fi culture. Boston: Marion Boyars Publishers.
  • Xie, C., Bagozzi, R. P., y Troye, S. V. (2008). Trying to prosume: toward a theory of consumers as co-creators of value. Journal of the Academy of Marketing Science, 36(1), 109–122. http://dx.doi.org/10.1007/s11747-007-0060-2